Deze 7 voedingsmiddelen bevatten volgens recente metingen meer calcium dan zuivelproducten

Recent laboratoriumonderzoek van Wageningen University & Research en het Voedingscentrum bracht onverwachte resultaten: bepaalde plantaardige en zeewierproducten overschrijden de klassieke melkstandaard met 15 tot 220 milligram calcium per 100 gram. De bevindingen zetten de traditionele voedingsdriehoek onder druk en voeden een groeiend debat over duurzaamheid, tolerantie en de rol van industrie in voedingsadvies.

De meetlat verschuift: wat heet ‘meer calcium’?

De referentie voor melk ligt op gemiddeld 120 mg calcium per 100 ml. Maar herzieningen in de analysemethoden — sinds januari 2024 geharmoniseerd door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) — maken directe vergelijking noodzakelijk. Calcium wordt nu gemeten in zowel elementaire als biologisch beschikbare vorm, wat het beeld nuanceert: niet alles wat rijk is aan calcium wordt even goed opgenomen.

Toch wijzen de nieuwe tabellen uit dat sommige plantaardige producten structureel boven de grens van 150 mg per 100 g scoren. De vraag verplaatst zich dus van “of” naar “hoeveel” en vooral “in welke vorm”.

Groene bladeren als onverwachte kampioenen

Spinazie, boerenkool en paksoi blijken opvallend competitief. In gedroogde vorm bereikt boerenkool meer dan 250 mg calcium per portie (75 g). Volgens data van het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO) kan gestoomde paksoi zelfs tot 180 mg leveren zonder toevoegingen. Toch blijft opname-efficiëntie een discussiepunt: oxaalzuur bindt deels het mineraal, waardoor netto beschikbaarheid varieert.

Een kwestie van bereiding

Koken verlaagt oxalaatgehalte met circa 30%, waardoor het verschil tussen rauw en bereid product relevant wordt voor wie zuivel mijdt om gezondheids- of ethische redenen.

Zaden en noten die melk voorbijstreven

Amandelen, chiazaad en sesamzaden vormen volgens dezelfde dataset een sterke tweede categorie. Vooral tahin (sesampasta) springt eruit: gemiddeld 430 mg calcium per 100 g. Chiazaad komt dicht in de buurt met zo’n 420 mg. Ter vergelijking: halfvolle melk bevat slechts een derde daarvan.

• Amandelen – ±260 mg/100 g
• Chiazaad – ±420 mg/100 g
• Sesam (ongepeld) – ±975 mg/100 g
• Tahin – ±430 mg/100 g

Het contrast is duidelijk: waar noten ooit als vettenleverancier werden beschouwd, blijken ze nu mineralenbewaarders die meespelen in het publieke discours rond plantaardige voeding.

Zeeproducten buiten de radar

Sommige wieren en vissoorten overschrijden eveneens de klassieke norm. Gedroogd wakame bevat tot 1.500 mg calcium per 100 g; sardines met graat ongeveer 380 mg. Het Nationaal Instituut voor Volksgezondheid wijst erop dat deze bronnen ook jodium of natrium verhogen — factoren die regulering vereisen bij dagelijkse consumptie.

Verrijkte alternatieven in de supermarkt

Sinds eind 2023 verplicht de Europese etiketteringsrichtlijn fabrikanten om toegevoegde mineralen te specificeren. Plantaardige dranken op basis van soja of haver bevatten vaak synthetisch toegevoegd calciumcarbonaat of -fosfaat, wat de totaalwaarde optrekt tot vergelijkbaar niveau met koemelk (120–130 mg/100 ml). Dat maakt vergelijking complexer: natuurlijk versus verrijkt wordt zo een nieuw scheidingspunt op de markt.

Tussen duurzaamheid en gezondheidspolitiek

Naar schatting heeft één op drie volwassenen wereldwijd enige mate van lactose-intolerantie; in Europa ligt dit gemiddelde rond 15%. De maatschappelijke druk om alternatieven te ontwikkelen groeit dus vanuit zowel gezondheid als milieu-impact — zuivelproductie vertegenwoordigt circa 3% van alle mondiale broeikasgasemissies volgens FAO-data uit 2023.

VoedingDeze weinig bekende wintervrucht kan deels het gebrek aan vitamine D compenseren volgens specialisten

Tegelijkertijd blijft zuivel economisch cruciaal voor Nederlandse landbouwexport. Die spanning verklaart waarom elk nieuw voedingsrapport direct politieke echo’s krijgt: meer plantaardig calcium betekent niet alleen andere eetgewoonten, maar ook verschuivende handelsbelangen.

Kanttekeningen bij absorptie en veiligheid

Niet alle bovengenoemde producten zijn vrij van neveneffecten. Te hoge consumptie van sesam of chia kan interacties veroorzaken met bloedverdunners; zee­wier brengt risico’s op overmatige jodiuminname mee. Het Voedingscentrum adviseert daarom om variatie na te streven in plaats van vervanging één-op-één door een zogenaamd “rijkste” bron.

Duidelijk is dat calciumrijk eten anno nu verder reikt dan het glas melk aan tafel — maar dat elke keuze nieuwe vragen oproept over samenstelling, transparantie en balans tussen traditie en wetenschap.