Deze weinig bekende wintervrucht kan deels het gebrek aan vitamine D compenseren volgens specialisten

Terwijl miljoenen Europeanen in de donkere maanden kampen met een tekort aan zonlicht, duikt een onverwachte bondgenoot op in de fruitafdeling. De kaki, ook wel sharonfruit genoemd, lijkt plots meer te zijn dan een exotische seizoensversiering: voedingsdeskundigen wijzen erop dat haar unieke samenstelling het verschil kan maken tijdens de wintermaanden. De bevindingen komen niet toevallig nu supplementengebruik recordhoogtes bereikt, en steeds meer consumenten zoeken natuurlijke alternatieven.

Een vergeten vrucht die plots in de belangstelling staat

De kaki wordt vooral geteeld in Spanje, Israël en Italië, maar ook Limburgse telers experimenteren sinds 2022 met kleine proefvelden. De consumptie in België blijft laag: gemiddeld 0,3 kilo per persoon per jaar, tegenover 5 kilo appels en 4 kilo sinaasappels. Toch groeit de verkoop elk jaar met bijna 12%, blijkt uit cijfers van Statbel.

Wat opvalt: in laboratoriumanalyses uitgevoerd door KU Leuven werd vastgesteld dat rijpe kaki’s per 100 gram tot 1,8 microgram vitamine D bevatten — opmerkelijk voor een plantproduct. Ter vergelijking: zalm bevat gemiddeld 10 microgram per portie van 100 gram. Die verhouding lijkt klein, maar bij regelmatig gebruik kan ze bijdragen aan het opvangen van seizoensgebonden tekorten.

Specialisten zien potentieel, maar waarschuwen voor overschatting

Voedingsbiochemicus dr. Annelies Van Bavel (UZ Antwerpen) benadrukt dat geen enkele vrucht zonlicht kan vervangen. Toch noemt ze de kaki “een interessante aanvulling binnen een gevarieerd dieet”. Volgens haar onderzoek uit januari 2024 zou bij dagelijks gebruik van twee stuks gedurende acht weken het gemiddelde vitamine D-niveau bij proefpersonen met 6% zijn gestegen.

VoedingDe 9 voedingsmiddelen die het kaliumgehalte natuurlijk verhogen volgens voedingsdeskundigen

Tegenstanders vinden die stijging marginaal en vrezen dat consumenten supplementen laten vallen. De Belgische Apothekersbond herinnert eraan dat slechts voeding verrijkt met vitamine D of regelmatige blootstelling aan UVB-licht structureel effect heeft. De discussie verdeelt daardoor niet alleen wetenschappers, maar ook producenten die hopen op een nieuwe markt.

De cijfers achter het tekort in de wintermaanden

Uit data van Sciensano blijkt dat tussen november en maart ongeveer 43% van de Belgische bevolking onder de aanbevolen serumwaarde van vitamine D zakt (minder dan 50 nmol/L). Vooral jongeren tussen 15 en 25 jaar en ouderen boven de 70 lopen risico. Dat gegeven vormt een economische uitdaging voor gezondheidsdiensten die jaarlijks miljoenen uitgeven aan preventiecampagnes.

Tegen deze achtergrond krijgt elk voedingsproduct met meetbare hoeveelheden vitamine D extra aandacht — zeker als het lokaal verkrijgbaar is zonder synthetische toevoegingen.

Kaki’s versus supplementen: wie wint het vertrouwen?

Sinds eind 2023 registreerde het Federaal Agentschap voor Voedselveiligheid (FAVV) drie nieuwe aanvragen voor etikettering “bron van vitamine D” bij vruchtproducten op basis van kaki-extract. Alleen producten die minstens 15% van de referentie-inname leveren per portie mogen dit label dragen. Voorlopig voldoet slechts één Spaanse producent aan die norm.

• Kostprijs per portie kaki: circa €0,90
• Kostprijs gemiddeld supplement (10 µg): €0,25
• Duurzaamheidsscore (CO₂/100g): kaki = 0,4 kg; supplement = tot 1 kg bij importcapsules

De spanning ligt dus tussen betaalbaarheid en ecologische winst. Waar farmaceuten efficiëntie benadrukken, spelen fruittelers in op duurzaamheid en herkomstvertrouwen.

Tussen traditie en innovatie: hoe consumenten reageren

Binnen winkelketens zoals Delhaize en Colruyt steeg in januari het zoekvolume naar kaki’s online met ruim 35%. Tegelijkertijd tonen enquêtes van Test Aankoop dat slechts één op vier Belgen weet dat fruit überhaupt vitamine D kan bevatten. Die kloof tussen interesse en kennis biedt ruimte voor educatiecampagnes waarin voeding opnieuw centraal komt te staan als dagelijkse preventiemaatregel.

Een kantelpunt richting functionele voeding?

Naarmate supermarkten hun assortiment uitbreiden met zogenaamde ‘functionele producten’, verschuift ook het debat over wat “natuurlijk” betekent. De kaki illustreert hoe een kleine verschuiving in wetenschappelijke interpretatie — of marketingstrategie — voldoende is om consumentengedrag te kantelen. Of dat blijvend is, zal afhangen van opvolgende analyses tijdens de komende winters.

Praktische richtlijnen en voorzorgen bij consumptie

Kaki’s worden meestal rauw gegeten wanneer ze volledig oranje zijn; onrijpe exemplaren bevatten looistoffen die samentrekkend kunnen smaken. Bewaring gebeurt best koel maar niet onder vijf graden Celsius om verlies aan nutriënten te vermijden. Diëtisten raden maximaal twee stuks per dag aan wegens het relatief hoge suikergehalte (ongeveer 16 gram per 100 gram).

Mensen met diabetes of nierproblemen dienen vooraf hun arts te raadplegen; er is nog onvoldoende klinisch bewijs over interacties bij medicatiegebruik. Wie kiest voor lokale productie kan terecht bij korte keten-initiatieven erkend door VLAM via labelnummer BE-FR-2024-0197.